REHBERLİKTE GRUP ÇALIŞMALARI VE OYUNLAR
Rehberlik, bireyin kendini anlaması, problemlerini çözmesi, gerçekçi kararlar alması, kapasitelerini geliştirmesi, çevresine dengeli ve sağlıklı bir uyum yapması ve böylece kendini gerçekleştirmesi için uzman kişilerce bireye yapılan psikolojik yardımdır ( Kepçeoğlu, 1983, ss. 11).
Psikolojik danışma ve rehberlik ve diğer öğrenci kişilik hizmetleri alanı, eğitimde yönetim ve denetim-öğretim çalışmalarının dışında kalan ve öğrencinin kişisel gelişim ve gerçekleşim ihtiyaçlarını karşılamaya dönük tüm yardım hizmetlerini kapsamaktadır (Kepçeoğlu, 1983 ss. 32 ).
Yukarıda anılan temel kavramların ışığı altında bu çalışmada psikolojik danışma ve rehberlik hizmet alanları kapsamında önemli bir yeri olan mesleki rehberlik alanının rehberlikte grup çalışmaları ve oyun konuları işlenecektir.
İlk aşamada rehberlikte gurup çalışmaları, gurup rehberliği, gurupla psikolojik danışma, drama ve oyun teknikleri tartışılacak ve bazı açıklamalara yer verilecektir.
İkinci aşamada ise, mesleğe yöneltme açısından oyun konusu işlenecek ve bazı örnekler verilecektir.
Rehberlikte Grup Çalışmaları
Grup belli bir amaç için bir araya gelen ikiden fazla insan topluluğudur. Psikolojik danışma ve rehberlik uygulamalarında gruplar halinde bireylere verilecek bir hizmet için grup rehberliği yaklaşımı benimsenebilir. Özellikle oryantasyon çalışmalarında eğitsel ve mesleki bilgilerin paylaşılmasında çeşitli kişisel, sosyal, eğitsel ve mesleki problemlerin giderilmesinde, genel olarak bireylerin benlik tasarımlarının uyum, gelişim ve gerçekleşim düzeylerinin daha da ileri götürülmesinde grup rehberliğinden geniş ölçüde yararlanılabilir (Acar , 1995.ss 2).
Bununla beraber çeşitli grup çalışmaları amaçlarına göre de birbirinden farklılıklar göstermektedir. Aşağıda başlıklar altında toplanan rehberlikte grup çalışmaları incelenirken birbirinden ayrılan ve benzeyen yönleri verilecek ve tartışılacaktır.
Grup Rehberliği ve Grupla Psikolojik Danışma
Grup rehberliği, daha çok duruma alıştırma ( oryantasyon ), eğitsel, sosyal, mesleki bilgi verme amacıyla çok sayıda kişiye yönelik bilişsel düzeyde yapılan bir hizmet türüdür. Duruma alıştırma veya bilgi verme amacıyla olduğu için istenilen bilgiye sahip ola kişilerce verilebilir. Örneğin; kütüphane tanıtılıyorsa kütüphaneci bilgi verebilir. Bu bilgilerin aktarılması 10,15,20 kişilik gruplara yapıldığından bireysel rehberliğe göre ekonomiktir. Bir sınıf ortamında, rehberlik saatinde, öğrencilerle karşılıklı tartışılacak görgü kuralları, kuşaklar arası çatışma , doğum kontrolü vs. konuları da grup rehberliğinin kapsamına girer, grup rehberliği gündemlidir (Acar ,1995.ss 3).
Grupla psikolojik danışmada 8-12 kişiden oluşan gönüllü gurup üyeleri duygusal düzeyde konuşurlar, kendilerini ortaya koyarlar, grupla psikolojik danışma gündemsizdir. Konuşulanlar daha önceden saptanmamıştır. Kendiliğindenlik (spontanlık) önemlidir. Psikolojik danışma sürecini kolaylaştıran, yürüten gurup liderinin hem bireysel hem de gruptaki dinamiklerin farkına varması, bir başka deyişle guruptaki terapötik güçleri tanıması gerekir (Acar 1995 ss 3 ).
Eğer grup açık değilse, grupla psikolojik danışma 12 oturum süren bir süreçtir. Oysa grup rehberliği 1-2 oturumda biter ( Acar, 1995. ss. 3).
Grupla Psikolojik Danışmanın Özellikleri
Grupla psikolojik danışma; grup lideriyle grup üyelerinin ve tüm grubu
birbirleriyle olan etkileşiminin söz konusu olduğu bir süreçtir.
Grupla psikolojik danışmanın süresi 90 dakikadır. 8-12 kişiden oluşur, daha
ekonomiktir.
Grupla psikolojik danışma bir yardım alıp verme sürecidir
Grupla psikolojik danışma süreci grup içinde gelişir. Sosyal hayata aktarılması
daha kolaydır.
Grupla psikolojik danışma üye sayısı kadar çözüm olabilir.
Grup lideri grup dinamiğini iyi bilmelidir.
Grupla psikolojik danışmada paylaşım esastır, üyeler kendilerini yalnız hissetmezler.
Üye sayısı kadar transferans objesi vardır.
Grup bir ayna, yani sosyal hayatın bir yansıması gibidir.
Birey merkezi yapılan psikolojik danışmalarda ( gestalt, protogonist merkezli psiko-drama) sorunların derinlerine inmek mümkündür.
Grupla psikolojik danışma öğrenme modeline dayanır. Hasta yoktur, uyum sorunları
olan bireyler gelirler. İnceleme, teşhis, tedavi yoktur. Çünkü danışanlar hasta değildir. Öğrendikleri davranışları sosyal hayata aktarırlar. Nedenler değil, neler ve nasıllar önemlidir. Duygularının ne olduğunu anlatan bireyler, kendilerini kabul etmeyi, gizli güçlerini tanımayı ve onları kullanmayı, anlamlı amaçlar saptamayı, yeni davranışlar ortaya koymayı öğrenirler.
Grup üyeleri gruba katılmak için yüreklendirilmelidirler. Grupla psikolojik danışma
gönüllülük gerektirir. Direnç ve transferansla başedilmesi önemlidir ( Acar, 1995. ss.3-6).
Grupla Psikolojik Danışma Çeşitleri
a ) Kapalı Gruplar
Daha önceden kaç oturum olacağı, kaç kişinin katılacağı planlanan ve daha sonraki
oturumlarda gruba üyenin alınmadığı gruplardır.
b) Açık Gruplar
Grupla psikolojik danışmanın sürdüğü ve ihtiyacı olanın gruba girip belli bir süre, 10
14 oturum devam ettiği ve ayrılma kararı aldığı gruplar açık gruplardır.
c) Etkileşim Grupları
Kişisel gelişimi ve kişiler arası iletişimin geliştirilmesi yaşantısal süreç aracılığıyla
vurgulamayı amaçlayan gruplardır.
d) İşe Yönelik Gruplar
Endüstride, bir işin yapılmasının amaçlandığı gruplardır.
e) Birey Merkezli Gruplar
Grup sürecinde bir üye üzerinde odaklaştığı, diğer üyelerin zeminde oldukları
gruplardır.
f) Grup Merkezli Gruplar
Grup üyelerinin birbiriyle olan etkileşim ve iletişim biçimlerinin üzerinde durulduğu
gruplardır.
g) Özel Amaçlı Gruplar
Ana-baba eğitim grupları, sigarayı bırakma grupları, güvenlik eğitimi, grupları v.s.
h) Maraton Grupları
Grup üyelerinin üç dört gün liderli olarak devamlı toplanıp oturdukları gruplardır.
i) Kendi Kendine Yardım Grupları
Üyelerin birbirlerine yardım etme amacıyla lidersiz olarak toplandıkları gruplardır.
Örneğin travma grupları ( Acar. 1995. ss.7-9).
Grupla Psikolojik Danışma ve Grup Rehberliği konuları ile ilgili inceleme yukarıda anılan konularla sınırlandırılmıştır. Grupla Psikolojik Danışmaya ilişkin beceriler ve teknikler ile sürece ilişkin ayrıntılara değinilmeyecektir.
DRAMA VE OYUN TEKNİKLERİ
Psikolojik danışma ve rehberlikte bireylerin temel ihtiyaçları hakkında bilgi toplamak
amacıyla kullanılan tekniklerden bir grubu da drama ve oyun teknikleridir. Bu teknikler diğerlerine göre ancak belirli ortamlarda kullanılabilecek nitelikte olan tekniklerdir ( Kepçeoğlu, 1993. ss. 188) .
1.1.2.1 Psikodrama
Psikodrama bireyin kendisi için kaygı ve üzüntü kaynağı olan bir psikolojik problemini
bir rol alarak bir grup karşısında gerçek yaşamında olduğu gibi oynayarak ortaya koymasıdır. Ortam tamamen özel olarak seçilmiş bir oda içinde duygusal ve psikolojik ilişkilerin kurulmasına uygun bir terapi ortamıdır. Psikodrama bireyin grup içinde problemini yaşantısal olarak oyunla sergileme fırsatı vererek onun tüm duygularını ortaya koyması ve probleme hakkında daha çok bilinçlenmesini sağlaması bakımından etkili bir twer4api tekniğidir. Ortamda esas oğlan ( psikodramatist), protogonist ve izleyiciler vardır. Oyun sonrası yorum, tartışma ve paylaşım önemli yer tutar ( Kepçeoğlu, 1993. ss. 189-190).
1.1.2.2. Sosyodrama
Sosyodrama, bir grup bireyin bir sosyal problemle ilgili bazı rolleri paylaşarak izleyiciler
karşısında gerçek hayatta olduğu gibi oynamalarıdır. Sosyodramada her birey kendini değil, seçilen sosyal problemin içinde bir başkasının rolünü oynar. Konular; bireyin toplumsal becerilerini geliştirmek, bir iş arama v.s. olabilir. Ortam terapötik süreçlerin olmadığı ortamlarda kurulabilir.
Daha sonra bütün bir grup, oynayanlar ve izleyiciler görüşlerini açıklar ve yorumlarla
tartışılır ( Kepçeoğülu, 1993. ss. 190-191).
1.1.2.3. Oyun...
Rehberlik, bireyin kendini anlaması, problemlerini çözmesi, gerçekçi kararlar alması, kapasitelerini geliştirmesi, çevresine dengeli ve sağlıklı bir uyum yapması ve böylece kendini gerçekleştirmesi için uzman kişilerce bireye yapılan psikolojik yardımdır ( Kepçeoğlu, 1983, ss. 11).
Psikolojik danışma ve rehberlik ve diğer öğrenci kişilik hizmetleri alanı, eğitimde yönetim ve denetim-öğretim çalışmalarının dışında kalan ve öğrencinin kişisel gelişim ve gerçekleşim ihtiyaçlarını karşılamaya dönük tüm yardım hizmetlerini kapsamaktadır (Kepçeoğlu, 1983 ss. 32 ).
Yukarıda anılan temel kavramların ışığı altında bu çalışmada psikolojik danışma ve rehberlik hizmet alanları kapsamında önemli bir yeri olan mesleki rehberlik alanının rehberlikte grup çalışmaları ve oyun konuları işlenecektir.
İlk aşamada rehberlikte gurup çalışmaları, gurup rehberliği, gurupla psikolojik danışma, drama ve oyun teknikleri tartışılacak ve bazı açıklamalara yer verilecektir.
İkinci aşamada ise, mesleğe yöneltme açısından oyun konusu işlenecek ve bazı örnekler verilecektir.
Rehberlikte Grup Çalışmaları
Grup belli bir amaç için bir araya gelen ikiden fazla insan topluluğudur. Psikolojik danışma ve rehberlik uygulamalarında gruplar halinde bireylere verilecek bir hizmet için grup rehberliği yaklaşımı benimsenebilir. Özellikle oryantasyon çalışmalarında eğitsel ve mesleki bilgilerin paylaşılmasında çeşitli kişisel, sosyal, eğitsel ve mesleki problemlerin giderilmesinde, genel olarak bireylerin benlik tasarımlarının uyum, gelişim ve gerçekleşim düzeylerinin daha da ileri götürülmesinde grup rehberliğinden geniş ölçüde yararlanılabilir (Acar , 1995.ss 2).
Bununla beraber çeşitli grup çalışmaları amaçlarına göre de birbirinden farklılıklar göstermektedir. Aşağıda başlıklar altında toplanan rehberlikte grup çalışmaları incelenirken birbirinden ayrılan ve benzeyen yönleri verilecek ve tartışılacaktır.
Grup Rehberliği ve Grupla Psikolojik Danışma
Grup rehberliği, daha çok duruma alıştırma ( oryantasyon ), eğitsel, sosyal, mesleki bilgi verme amacıyla çok sayıda kişiye yönelik bilişsel düzeyde yapılan bir hizmet türüdür. Duruma alıştırma veya bilgi verme amacıyla olduğu için istenilen bilgiye sahip ola kişilerce verilebilir. Örneğin; kütüphane tanıtılıyorsa kütüphaneci bilgi verebilir. Bu bilgilerin aktarılması 10,15,20 kişilik gruplara yapıldığından bireysel rehberliğe göre ekonomiktir. Bir sınıf ortamında, rehberlik saatinde, öğrencilerle karşılıklı tartışılacak görgü kuralları, kuşaklar arası çatışma , doğum kontrolü vs. konuları da grup rehberliğinin kapsamına girer, grup rehberliği gündemlidir (Acar ,1995.ss 3).
Grupla psikolojik danışmada 8-12 kişiden oluşan gönüllü gurup üyeleri duygusal düzeyde konuşurlar, kendilerini ortaya koyarlar, grupla psikolojik danışma gündemsizdir. Konuşulanlar daha önceden saptanmamıştır. Kendiliğindenlik (spontanlık) önemlidir. Psikolojik danışma sürecini kolaylaştıran, yürüten gurup liderinin hem bireysel hem de gruptaki dinamiklerin farkına varması, bir başka deyişle guruptaki terapötik güçleri tanıması gerekir (Acar 1995 ss 3 ).
Eğer grup açık değilse, grupla psikolojik danışma 12 oturum süren bir süreçtir. Oysa grup rehberliği 1-2 oturumda biter ( Acar, 1995. ss. 3).
Grupla Psikolojik Danışmanın Özellikleri
Grupla psikolojik danışma; grup lideriyle grup üyelerinin ve tüm grubu
birbirleriyle olan etkileşiminin söz konusu olduğu bir süreçtir.
Grupla psikolojik danışmanın süresi 90 dakikadır. 8-12 kişiden oluşur, daha
ekonomiktir.
Grupla psikolojik danışma bir yardım alıp verme sürecidir
Grupla psikolojik danışma süreci grup içinde gelişir. Sosyal hayata aktarılması
daha kolaydır.
Grupla psikolojik danışma üye sayısı kadar çözüm olabilir.
Grup lideri grup dinamiğini iyi bilmelidir.
Grupla psikolojik danışmada paylaşım esastır, üyeler kendilerini yalnız hissetmezler.
Üye sayısı kadar transferans objesi vardır.
Grup bir ayna, yani sosyal hayatın bir yansıması gibidir.
Birey merkezi yapılan psikolojik danışmalarda ( gestalt, protogonist merkezli psiko-drama) sorunların derinlerine inmek mümkündür.
Grupla psikolojik danışma öğrenme modeline dayanır. Hasta yoktur, uyum sorunları
olan bireyler gelirler. İnceleme, teşhis, tedavi yoktur. Çünkü danışanlar hasta değildir. Öğrendikleri davranışları sosyal hayata aktarırlar. Nedenler değil, neler ve nasıllar önemlidir. Duygularının ne olduğunu anlatan bireyler, kendilerini kabul etmeyi, gizli güçlerini tanımayı ve onları kullanmayı, anlamlı amaçlar saptamayı, yeni davranışlar ortaya koymayı öğrenirler.
Grup üyeleri gruba katılmak için yüreklendirilmelidirler. Grupla psikolojik danışma
gönüllülük gerektirir. Direnç ve transferansla başedilmesi önemlidir ( Acar, 1995. ss.3-6).
Grupla Psikolojik Danışma Çeşitleri
a ) Kapalı Gruplar
Daha önceden kaç oturum olacağı, kaç kişinin katılacağı planlanan ve daha sonraki
oturumlarda gruba üyenin alınmadığı gruplardır.
b) Açık Gruplar
Grupla psikolojik danışmanın sürdüğü ve ihtiyacı olanın gruba girip belli bir süre, 10
14 oturum devam ettiği ve ayrılma kararı aldığı gruplar açık gruplardır.
c) Etkileşim Grupları
Kişisel gelişimi ve kişiler arası iletişimin geliştirilmesi yaşantısal süreç aracılığıyla
vurgulamayı amaçlayan gruplardır.
d) İşe Yönelik Gruplar
Endüstride, bir işin yapılmasının amaçlandığı gruplardır.
e) Birey Merkezli Gruplar
Grup sürecinde bir üye üzerinde odaklaştığı, diğer üyelerin zeminde oldukları
gruplardır.
f) Grup Merkezli Gruplar
Grup üyelerinin birbiriyle olan etkileşim ve iletişim biçimlerinin üzerinde durulduğu
gruplardır.
g) Özel Amaçlı Gruplar
Ana-baba eğitim grupları, sigarayı bırakma grupları, güvenlik eğitimi, grupları v.s.
h) Maraton Grupları
Grup üyelerinin üç dört gün liderli olarak devamlı toplanıp oturdukları gruplardır.
i) Kendi Kendine Yardım Grupları
Üyelerin birbirlerine yardım etme amacıyla lidersiz olarak toplandıkları gruplardır.
Örneğin travma grupları ( Acar. 1995. ss.7-9).
Grupla Psikolojik Danışma ve Grup Rehberliği konuları ile ilgili inceleme yukarıda anılan konularla sınırlandırılmıştır. Grupla Psikolojik Danışmaya ilişkin beceriler ve teknikler ile sürece ilişkin ayrıntılara değinilmeyecektir.
DRAMA VE OYUN TEKNİKLERİ
Psikolojik danışma ve rehberlikte bireylerin temel ihtiyaçları hakkında bilgi toplamak
amacıyla kullanılan tekniklerden bir grubu da drama ve oyun teknikleridir. Bu teknikler diğerlerine göre ancak belirli ortamlarda kullanılabilecek nitelikte olan tekniklerdir ( Kepçeoğlu, 1993. ss. 188) .
1.1.2.1 Psikodrama
Psikodrama bireyin kendisi için kaygı ve üzüntü kaynağı olan bir psikolojik problemini
bir rol alarak bir grup karşısında gerçek yaşamında olduğu gibi oynayarak ortaya koymasıdır. Ortam tamamen özel olarak seçilmiş bir oda içinde duygusal ve psikolojik ilişkilerin kurulmasına uygun bir terapi ortamıdır. Psikodrama bireyin grup içinde problemini yaşantısal olarak oyunla sergileme fırsatı vererek onun tüm duygularını ortaya koyması ve probleme hakkında daha çok bilinçlenmesini sağlaması bakımından etkili bir twer4api tekniğidir. Ortamda esas oğlan ( psikodramatist), protogonist ve izleyiciler vardır. Oyun sonrası yorum, tartışma ve paylaşım önemli yer tutar ( Kepçeoğlu, 1993. ss. 189-190).
1.1.2.2. Sosyodrama
Sosyodrama, bir grup bireyin bir sosyal problemle ilgili bazı rolleri paylaşarak izleyiciler
karşısında gerçek hayatta olduğu gibi oynamalarıdır. Sosyodramada her birey kendini değil, seçilen sosyal problemin içinde bir başkasının rolünü oynar. Konular; bireyin toplumsal becerilerini geliştirmek, bir iş arama v.s. olabilir. Ortam terapötik süreçlerin olmadığı ortamlarda kurulabilir.
Daha sonra bütün bir grup, oynayanlar ve izleyiciler görüşlerini açıklar ve yorumlarla
tartışılır ( Kepçeoğülu, 1993. ss. 190-191).
1.1.2.3. Oyun...
İçeriğin tamamını görüntülemek için lütfen giriş yapın.
Giriş yap veya üye ol.