ÜSTÜNLERDE MOTİVASYONUN ROLÜ
Akademik başarıda motivasyonun rolü yaklaşık yarım asırdır bilimsel araştırmalara konu olmaktadır. Motivasyon kavramını en iyi potansiyel ile performans arasındaki fark anlatabilir. Motivasyonun hemen hemen herkesin yaşamında önemli bir rolü olmasına karşın, üstün öğrenciler üzerindeki etkisi oldukça fazla olduğu görülmektedir.
Renzulli’ ye göre üstünlük ( giftedness ), motivasyon, yetenek ve yaratıcılığın kesiştiği noktada saklıdır. Bu görüşe göre üstün olabilmek için motivasyon gerekli bir koşul ise, üstün olduğu halde bunu gösteremeyen öğrencilerle nasıl başa çıkacağımız karşımıza önemli bir soru olarak gelmektedir. Üstün öğrencilerde görülen başarı düşüklüğünün anlaşılması için, üstün olmanın başarıyı garantilemediğinin anlaşılması gereklidir.
Çocukların öğrenme için içgüdüsel bir isteğe sahip olduğunu kabul edersek, acaba neden bazı üstün çocuklar bu “ içgüdüsel motivasyonu ” kaybediyorlar ya davranış bastırıyorlar ? Düşük motivasyonun altında yatan psikolojik mekanizmaları daha iyi nasıl anlayabiliriz ?
Yarım asra yakın bir zamandır üstün öğrencilerin motivasyonlarıyla ilgili çok az sayıda araştırma vardır. Bununla birlikte iyi yapılanmış ve üzerinde oldukça fazla araştırma yapılmış motivasyon kuramları, bize neden üstün öğrencilerin bu potansiyellerini gösteremediği konusunda ışık tutabilir.
Eğer potansiyel ile performans arasındaki farklılık motivasyona atfediliyorsa, o zaman üstünlerde motivasyonun önemi bir derece daha fazla olmaktadır. Çünkü bir ön kabul olarak üstünlerin performansının (ya da yapma yeterliklerinin) yüksek olduğunu varsayıyoruz. Yani bir çocuğu üstün olarak kabul ediyoruz, fakat bu çocuk akademik başarısızlık (ya da düşük başarı ) yaşıyorsa, o zaman büyük olasılıkla neden olarak motivasyon düşüklüğü vardır diyebiliyoruz.
Ayrıca Amabile, yaratıcılığın altında yatan 6 faktörün olduğunu keşfetmiştir. Amabile, içsel motivasyonu bu altı faktörden biri olarak saymaktadır. Fakat bununla birlikte, gerekli olan iki faktörden bahsetmektedir. Bunlar;
Alana ilişkin beceriler.
Yaratıcılığa ilişkin beceriler.
Amabile, bu faktörlerin içsel motivasyonla birlikte ( ödül ve dış baskıdan daha ziyade ) yaratıcılığı daha fazla doğurduğunu belirtmiştir. ( Clark, 1997; s. 78 )
Araştırmacıların yola çıkarken sordukları soru; eğer çocuklar ( özellikle de üstünler ) öğrenmeye karşı içsel bir motivasyona sahip iseler, o zaman neden üstün çocuklar bu içsel ( intrinsic ) motivasyon bastırıyorlar ya da bertaraf ediyorlar.
Üstünlerdeki motivasyon düşüklüğü konusunda çok az araştırma yapılmıştır. (şimdiye kadar). Bununla birlikte, şimdiye kadar üzerinde oldukça araştırma yapılmış ve iyi yapılanmış motivasyon kuramları bu konuya ışık tutabilir. (Colangelo,1997; s. 408).
Bir Motivasyon Problemi Olarak Düşük Başarı :
Akademik başarısızlık bir çok nedene bağlı olabilir. Bunlardan bazıları şunlardır.
1- Ölçüm Hataları
2- Çevresel faktörler
-Ailevi problemler.
-Okul Çevresi.
-Olumsuz sınıf etkileşimi.
bunlardan bazılarıdır.
1. Psikometrik Hatalar: bireysel ya davranış grup testleri yanlış uygulanabilir ya davranış puanlanabilir. Bunun yanında test sonuçları yanlış yorumlanmış olabilir ya davranış ölçüm hatası olabilir.
2. Çevresel Nedenler : aile problemleri, okul çevresi ( okul personeli, sınırlı ders seçenekleri, olumsuz sınıf ortamı ). Okul ortamı iyi olsa ya davranış aile problemleri bulunmasa bile, bazı üstün öğrenciler psikolojik nedenlerden dolayı aşağıdaki davranışlardan bir ya davranış birden fazlasını sergileyebilir.
Düşük çaba
İrrasyonel düşük ya davranış yüksek benlik beklentisi
Zor görevlerde sabırsızlık
Öğrenirken zevk almama
Bu tür davranışlar motivasyon konusunda yapılan araştırmaların ışığında daha iyi anlaşılabilir. Yukarıdaki davranışlar genellikle “ içgüdüsel motivasyon ” un olmamasından kaynaklanmaktadır. İçgüdüsel motivasyon ise görünürde bir ödül olmamasına rağmen bir işle uğraşma isteğini ifade eder.
Yukarda sıralanan nedenler (olumsuz ) bulunmadığı halde birçok üstün çocuk başarı düşüklüğü gösterebilmektedir. (Colangelo, 1997; ss. 408-409 )
Akademik başarıda motivasyonun rolünü araştıran çalışmalar özellikle;
a- Zorluklara meydan okuma.
b- Sabır-sebat
c- Yaptığı işten zevk alma’ nın üzerinde durmuşlardır. Yukarıda sayılan bu faktörler “uyumlu akademik davranışlar” olarak kabul edilirler. Bu faktörlerin zıtları olan.
a- Zorluklar karşısında hemen vazgeçme.
b- Sabırsızlık-sebatsızlık
c- Yaptığı işte zevk almama “uyumsuz akademik davranışlar”olarak kabul edilir.
( Colengelo, 1997; ss 408-409 ).
Webb ve Arkadaşlarına göre; bir çocukta motivasyon eksikliği vardır diyebilmek için aşağıda sıralanan nedenlerin elenmesi gerektiğini savunmuşlardır;
Düşük başarıya neden olabilecek fizyolojik ya da fiziksel nedenler ( görme ve duyma problemleri gibi ).
Ailenin duygusal durumu ( ailede problem ya da krizlerin olması ).
Çocuğun ebeveyni ile çevresindeki onun için önemli olan diğer kişilerle olan ilişkilerini nasıl algıladığı.
Okul durumu ( okul şartları ).
Olumsuz öğretmen tutumları. ( Webb & Arkadaşları, 1994; 64-65 ).
MOTİVASYON
Güdü ( motive ) ve güdülenme ( motivation ) kavramı, psikolojinin keşfetmiş olduğu en önemli kavramlardan biridir. İnsanların ve hayvanların davranışlarının temelinde güdüler yatar. Güdüler ya bugün bilinen ve rahatlıkla anlaşılabilen, ya da henüz pek açık seçik anlaşılmayan türden olabilir. Nerede olunursa olunsun ve ne yapılırsa yapılsın, her davranışın altında bir güdü ya da güdüler zincirinin yattığı unutulmamalıdır. ( Cüceloğlu, 1997; s. 230 )
Motivasyon (motivation) : Sözlük anlamı olarak güdülenme; Motive (motive) ise güdüye karşılık gelmektedir. Kelime Latince movere’ den yani “hareket etmek, kımıldamak’ dan gelmektedir.
Motivasyon: Kavramının herkesin üzerinde anlaşıldığı bir tanımı yoktur. Genel olarak motivasyon kavramının anlamı; insan organizmasını davranışa iten, bu davranışların şiddet ve enerji düzeyini tayin eden, davranışlara belirli bir yön veren ve devamını sağlayan çeşitli İç ve Dış nedenleri ve bunların işleyiş mekanizmalarını içermektedir.
Başka bir tanıma göre ise; “ Hedefe Yönelik bir davranış dizisini başlatan yönlendiren, devamını sağlayan ve neticede durduran bir süreç veya süreçler zinciri” dir.
Bu tanımlamalardan çıkarabileceğimiz anlam, motivlerin insan organizmasını davranışlara iten ve bu davranışlara bir yön veren sebepler ve çeşitli süreçler olduğudur.
Motivlerin (4) işlevi ;
1- Davranışları Başlatma.
2- Davranışların Şiddet ve Enerji Düzeyini Tayin Etme.
3- Davranışlara Yön Verme.
4- Devanı Sağlama ( Arık; 1996: ss. 15-22)
Motivasyonla ilişkili Bazı Kavramlar:
İçgüdü ( İnstinct ): Organizmada doğuştan varolan, öğrenilmemiş belirli hareket biçimlerini yapmaya iten kuvvettir ( Arık; 1996. s. 91 ).
Başarma Güdüsü: Erişilmesi gereken bir kalite standardına sahip her alanda, bireysel yeterliği sürdürme ve artırma eğilimi. Veya, ulaşmak için belirli bir gayreti gerektiren belirli bir hedefe, başarılı bir şekilde erişme eğilimi. Yahut belirli bir yeterlik derecesine göre çaba harcayarak zihinsel veya fiziksel faaliyette bulunmaz eğilimi. Veyahut, belirli bir işi başarılı bir şekilde tamamlama eğilimi ( Arık; 1996 s. 315 )
Motivasyon ve Bilimsel Öğrenme Döngüsü ( Motivation and Scientific Learning Cycle ) : Wankat ve Oreovicz, öğrencilerin zihinsel gelişimlerine yardımcı olacak bilimsel öğrenme döngüsü geliştirmişlerdir. Bu öğrenme döngüsü Piaget’ in kavramlarına dayanmaktadır.
Araştırma aşmasında, kontrollü olarak öğrenciye sunulan bilgi dengesizliğe neden olur. Doğal olarak öğrenci, bu dengesizliği giderme ihtiyacı duyacak ve bundan dolayı bir şeyler yapma ihtiyacı hissedecektir.
İleriki aşamada, öğrenciye destekleyici bilgiler ve yapılar sunulur. Böylece öğrenci yeni bilgileri ( eski bilgiler ) birbirine uyumlu hale getirebilecektir. Üçüncü...
İçeriğin tamamını görüntülemek için lütfen giriş yapın.
Giriş yap veya üye ol.